นักโบราณคดีหญิงไทย หนึ่งเดียวในอังกฤษ ที่ได้แรงบันดาลใจจากหนัง อินเดียน่า โจนส์

"นักโบราณคดี" อาชีพที่คนจำนวนมากไม่รู้จัก และคนจำนวนไม่น้อย มองว่าเป็นอาชีพที่มีรายได้ไม่สูง หรือไม่สามารถสร้างฐานะที่มั่นคงในชีวิตได้เท่ากับ แพทย์ หรือวิศวกร ผู้ปกครองบางส่วนจึงไม่สนับสนุนให้บุตรหลานเลือกเรียนสายวิชาชีพนี้ เพราะกลัวว่าลูกจะ "ไม่ประสบความสำเร็จในชีวิต" เหมือนลูกหลานคนอื่น
แต่สำหรับ ศศธร เจริญพันธ์ หญิงสาวร่างเล็ก ช่างพูดคุยจากเชียงใหม่ กลับมีความรักและภาคภูมิใจในอาชีพนักโบราณคดีที่เธอหลงใหลมาตั้งแต่เด็ก แล้วเดินตามความฝันจนได้มาทำงานเป็นนักโบราณคดีของ Museum of London Archaeology (MOLA) ซึ่งเป็น 1 ใน 5 องค์กรด้านโบราณคดีชั้นนำในสหราชอาณาจักร

ลูกปัดสมัยโรมันที่ขุดค้นพบในกรุงลอนดอน

ความหลงใหลที่มีแต่วัยเยาว์ไม่เคยจางหายไป เมื่อถึงวัยที่ต้องเข้าสู่รั้วมหาวิทยาลัย ศศธร สอบได้คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร โดยที่คุณแม่ให้อิสระลูกสาวเลือกเส้นทางอาชีพของตัวเอง และคอยดูอยู่ห่าง ๆจากเมืองไทย

หลังเรียนจบและเก็บเกี่ยวประสบการณ์ทำงานที่เมืองไทยได้ระยะหนึ่ง ศศธร ได้ตัดสินใจครั้งสำคัญในชีวิตในการเดินทางไปใช้ชีวิตและหางานทำในอังกฤษ

ตอนมาถึงใหม่ ๆ ศศธร ว่างงานอยู่หลายเดือน แม้จะใช้วิธี "หว่าน" ใบสมัครงานไปทุกที่ที่เธอคิดว่าตัวเองทำได้ โดยไม่จำกัดแค่งานที่ตรงกับสายวิชาชีพตนเอง

อินเดียน่า โจนส์ คือ แรงบันดาลใจ
ศศธร เล่าให้บีบีซีไทยฟังว่า ความใฝ่ฝันที่จะทำอาชีพนี้เริ่มต้นขึ้นตั้งแต่วัยเด็ก หลังจากที่เธอได้ดูหนังผจญภัยเรื่อง อินเดียน่า โจนส์ ที่ แฮร์ริสัน ฟอร์ด รับบทนักโบราณคดีผู้ออกตามล่าขุมทรัพย์ล้ำค่าไปทั่วโลก รวมทั้ง การ์ตูนเรื่อง คำสาปฟาโรห์ ที่จุดประกายความสนใจในเรื่องประวัติศาสตร์
"รู้ตัวตั้งแต่อายุไม่ถึง 10 ขวบ ตอน 8 ขวบรู้เลยว่าอยากเป็น แต่ไม่รู้ว่าอันนั้นมันเป็นนักโบราณคดี" ศศธรย้อนระลึกถึงอดีตด้วยสีหน้าสดใสแม้เพิ่งจะเสร็จจากงานขุดค้นที่ค่ายทหารโบราณแห่งหนึ่งนอกกรุงลอนดอน
"เป็นคนที่อ่านการ์ตูนแล้วต้องต่อ พออ่านการ์ตูนที่เค้าพูดถึงเรื่องอียิปต์, เมโสโปเตเมีย แล้วมันคืออะไร เราก็ต้องเข้าห้องสมุด..." เธอเล่าย้อนถึงนิสัยรักการอ่านและชอบค้นคว้าเรื่องประวัติศาสตร์โบราณที่เธอกระหายใคร่รู้

"เข้าใจนะว่าหลายคนอาจท้อแท้ไม่ไหวแล้ว มันก็มีวันที่ไม่ไหวแล้ว อนุญาตให้ตัวเองท้อแท้ได้ 5 นาที 10 นาที 20 นาที แล้วไปนอน พรุ่งนี้ตื่นมาเอาอีก เขียนจดหมายส่งอีก ทำทุกอย่าง เดินถือ CV เข้าไป ถ้าคุณทำทุกอย่างแล้วไม่ได้ก็ไม่ต้องโทษตัวเองเพราะคุณได้ทำดีที่สุดแล้ว ทุกอย่างมันไม่ได้อยู่ที่ความสามารถอย่างเดียว มันไม่ได้อยู่ที่หน้าตา มันอยู่ที่โชคชะตา และจังหวะชีวิตด้วย..."
ความไม่ย่อท้อทำให้ ศศธร ได้งานในที่สุด โดยเริ่มจากงานอาสาสมัครไม่มีค่าแรงที่พิพิธภัณฑ์, พนักงานเสิร์ฟ, พนักงานดูแลสนามกีฬา และงาน gallery assistant ซึ่งมีหน้าที่ดูแลห้องจัดแสดงของ National Maritime Museum ซึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์ด้านประวัติศาสตร์การเดินเรือของอังกฤษ และงานนี้เองถือเป็นการปูความรู้ด้านประวัติศาสตร์อังกฤษให้แก่เธอ จนในที่สุดเธอได้รับข้อเสนอให้ทำงานเป็นนักโบราณคดีที่ MOLA

นักโบราณคดีทำอะไร
ข้อมูลจากเว็บไซต์ของกรมศิลปากร ระบุว่า นักโบราณคดีทำงานศึกษาค้นคว้า เพื่อให้เกิดความรู้และความเข้าใจ สังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อมทุกอย่างที่เกี่ยวกับมนุษย์ในอดีต โดยสำรวจและขุดค้น แล้วนำหลักฐานทางโบราณคดีมาศึกษาวิเคราะห์ และตีความ ด้วยหลักวิทยาศาสตร์ ประวัติศาสตร์ศิลปะ มานุษยวิทยา ฯลฯ จากนั้นก็เผยแพร่ความรู้ที่ได้ในรูปของการเขียนเป็นรายงานการสำรวจ ขุดค้น บทความทางวิชาการ จัดแสดงเป็นนิทรรศการ หรือจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ เป็นต้น

เมื่อประเมินแล้วว่าพื้นที่ดังกล่าวมีคุณค่าทางด้านโบราณคดีสูง ทาง MOLA จะส่งเธอและทีมนักโบราณคดีเข้าไปขุดค้น จดบันทึกสิ่งที่พบ จากนั้นก็รวบรวมข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ตีความหลักฐานที่พบแล้วเขียนเป็นรายงานเรื่องราวของสถานที่นั้น ๆ

ศศธร บอกว่า อาชีพนี้ก็คือนักสืบเรื่องราวในอดีต โดยนำหลักฐานที่ค้นพบมาปะติดปะต่อและตีความเป็นเรื่องราวที่เกิดขึ้นเมื่อหลายร้อยหรือหลายพันปีที่แล้ว ซึ่งบ่อยครั้งใช้เป็นบทเรียนสอนใจคนยุคปัจจุบันได้ ทั้งยังช่วยให้คนยุคใหม่มีความรู้สึกผูกพัน และตระหนักถึงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ของสถานที่ที่ตนทำงานหรืออาศัยอยู่ด้วย

ผู้นำทีม

การทำงานเป็นนักโบราณคดีหญิงไทยในอังกฤษมากว่าสิบปี ทำให้ ศศธร เป็นที่ยอมรับของเพื่อนร่วมงาน และได้รับมอบหมายให้เป็นผู้นำทีมนักโบราณคดีของ MOLA ซึ่งประกอบไปด้วยเพื่อนร่วมงานหลากเชื้อชาติในการทำงานภาคสนามหลายครั้ง ทั้งยังได้มีโอกาสเข้าไปทำงานในสถานที่สำคัญหลายแห่งของโลก เช่น พระราชวังบักกิงแฮม รวมทั้งแหล่งโบราณคดีที่ประเทศเลบานอน และกาตาร์ด้วย

ความสุขคือ "ความสำเร็จในชีวิต"

เมื่อถามถึงนิยามของ "ความสำเร็จในชีวิต" ศศธร มองว่า คือการค้นหาสิ่งที่ตัวเองรักและไปให้ถึงฝัน ไม่ใช่จำนวนเงินที่ได้จากการทำงาน เธอบอกว่าอาชีพนักโบราณคดีถือเป็นหนึ่งในงานสายวิชาการที่มีรายได้น้อยที่สุดและทำงานหนักที่สุด

"อยากให้ทุกคนค้นพบตัวเองและทำในสิ่งที่ตัวเองรัก ตามหาฝันของตัวเอง ความสุขคือการได้ทำสิ่งที่ตัวเองรัก การประสบความสำเร็จในชีวิตคือการมีความสุข อย่าให้ใครมาบอกว่าคุณสำเร็จแล้ว หรือคุณยังไม่สำเร็จ คุณไม่ต้องเอาตัวเองไปเปรียบเทียบกับใคร"

"คนบางคนไม่ได้มีเงินเยอะเลยค่ะ...แต่เขากลับบ้านไปเจอครอบครัวเจอลูกที่มีความสุขแล้วเขาแฮปปี้กับตรงนั้น เขาประสบความสำเร็จในชีวิตแล้วค่ะ"

ศศธร หวังว่าเธอจะได้ทำงานโบราณคดีที่ตนเองรักต่อไปเรื่อย ๆ และอยากนำความรู้และประสบการณ์ที่สั่งสมมากลับไปถ่ายทอดต่อให้นักเรียนที่เมืองไทย

ขอบคุณที่มา :bbc.com/thai/features-42654178